Nidzica – miasto w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nidzica, położone nad rzeką Nidą (górny bieg Wkry). W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. olsztyńskiego.
Według danych z 30 czerwca 2009 roku, miasto miało 14 558 mieszkańców
Nidzica położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego nad rzeką Nidą na Pojezierzu Mazurskim. Miasto sąsiaduje z gminami: Jedwabno, Janowiec Kościelny, Janowo, Kozłowo oraz Olsztynek
Nidzica leży 130 km od granicy z Rosją i ok. 180 km od Kaliningradu. Odległości:
Warszawa – 156 km
Gdańsk – 173 km
Olsztyn – 56,5 km
Działdowo – 23 km
Nazwa utworzona jest od słowiańskiego rdzenia nid/neid występującego w nazwach rzek nizinnych. Pierwsze źródła historyczne podają niemiecką nazwę: Nydenburg, później Neidenburg (“gród nad rzeką Nidą”), które z kolei spolszczano na Nibork, Nidbork, Niedzbórz
W X wieku okolice późniejszego miasta zamieszkuje ludność słowiańska, o czym świadczą znaleziska z Działdowa i ze wsi Skrupe, jak i charakter pobliskich grodzisk granicznych w Nowym Dworze i Księżym Dworze. W Pokrzywnicy Wielkiej i Szczepkowie Borowym odkryto z kolei cmentarzysko słowiańskie z XI i XII wieku. W samej Nidzicy pierwszy drewniany obiekt obronny założyli Krzyżacy prawdopodobnie już w l. 1266-1268. Pierwsza wzmianka o zamku nad Nidą pochodzi z 1376 roku. W dniu 7 grudnia 1381 r. osada otrzymała prawa miejskie z rąk wielkiego mistrza zakonu Winricha von Kniprode, a także swój herb. Jako miejscowość położona nieopodal granicy z Mazowszem posiadała dwa niezależne, ale powiązane ze sobą systemy obronne. Zamek z przedzamczem i fortyfikacje miejskie, których głównym elementem był mur obwodowy z basztami na rogach oraz mur od strony wschodniej dobudowany kilka lat później. Od strony zachodniej miasto otaczała Nida, z trzech pozostałych stron wykopana fosa zasilana wodami rzeki. W obrębie murów miejskich stały dwa duże obiekty pełniące funkcję obronną: Kościół św. Wojciecha i Klasztorek. Układ miejski wyróżniał się dużą regularnością, tworzył wyraźny prostokąt.

W 1389 roku w mieście odbył się zjazd przedstawicieli Zakonu Krzyżackiego, Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Litewskiego w osobie księcia Skirgiełły i Księstwa Mazowieckiego w osobie księcia Ziemowita.

W trakcie Wielkie Wojny z Zakonem Krzyżackim w dniu 8 lipca 1410 roku wojska polskie zajęły miasto i zamek bez walki. Po bitwie pod Grunwaldem, król Władysław Jagiełło nadał Nidzicę księciu mazowieckiemu, jednak we wrześniu 1410 roku Krzyżacy odzyskali miasto. Podczas Wojny głodowej w dniu 25 lipca 1414 roku wojska polskie obległy zamek, który poddał się 6 sierpnia. W październiku 1414 roku Krzyżacy odzyskali zamek i miasto. W związku z zaginięciem dokumentu lokacyjnego podczas wojny, w 1420 roku prawa miejskie chełmińskie zostały Nidzicy odnowione.

W 1444 roku Nidzica przystąpiła do antykrzyżackiego Związku Pruskiego, razem z Działdowem, Dąbrównem i Olsztynkiem, który w 1454 roku zwrócił się do króla Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o przyłączenie do Królestwa Polskiego. W odpowiedzi wojska polskie zajęły bez walki miasto, a dowódcą zamku został rycerz Adam Wilkanowski

Zabytki:
-gotycki zamek krzyżacki z XIV wieku, rozbudowany w XV wieku, zniszczony w 1945, po wojnie odbudowany.
- ratusz z XIX wieku
-domy i spichlerz z XIX wieku
-kościół pod wezwaniem św. Wojciecha z XIV wieku (poewangelicki)
-klasztorek
-Kościół Ewangelicko-Augsburski św. Krzyża z XIX wieku
-Browar Zamkowy z XIX wieku
-fragmenty murów obronnych z basztami
-stary cmentarz żydowski (początek XIX w.) i nowy cmentarz żydowski (koniec XIX w.), zdewastowane po 1938 r., z zachowanymi kilkudziesięcioma nagrobkami
-Kolejowa wieża ciśnień z czasów II wojny światowej